Шишхид гол
Хөвсгөлийн уулархаг нутгийн гүнд орших Шишхид гол Улаантайгын нурууны өвөр дэх морены гаралтай хэд хэдэн жижиг нуураас эх авч урсах бөгөөд түүний урт 298 км, талбай 18300 хавт.дөр.км болно.
Шишхид голын усны хагалбар шугам Улаантайга, Хорьдол-Сарьдаг, Баян, Соёны нурууны ян сарьдаг торгон оройг дайран гарна. Эдгээр уулсын ам бүрээс олон арван гол горхи урсаж Дархадын хотгорын хамгийн Доод нуурыг дамжин улмаар Шишхид голыг усжуулна.
Түүнд цутгах голуудаас нилээд услаг томоохон нь Арсай /126 км/, Хотон /65 км/, Шарга /120 км/, Хогорого /46 км/, Тэнггис /80км/, Хөөгийн голууд болно.
Шишхид голын усны хагалбар шугам Улаантайга, Хорьдол-Сарьдаг, Баян, Соёны нурууны ян сарьдаг торгон оройг дайран гарна. Эдгээр уулсын ам бүрээс олон арван гол горхи урсаж Дархадын хотгорын хамгийн Доод нуурыг дамжин улмаар Шишхид голыг усжуулна.
Түүнд цутгах голуудаас нилээд услаг томоохон нь Арсай /126 км/, Хотон /65 км/, Шарга /120 км/, Хогорого /46 км/, Тэнггис /80км/, Хөөгийн голууд болно.
Эгийн гол
Монгол орны хамгийн гүн, цэнгэг Хөвсгөл нуураас эх авч Сэлэнгэ мөрөнд зүүн гараас нь цутгана. Энэ голын урт 475 км, талбай 40454 хавт.дөр.км бөгөөд усны унал нийт уртад 815 м буюу километр тутамд 2 м орчим болно. Гульдирал эхнээсээ адагаа хүртэл хар мод, улиас, төрөл бүрийн жимсний бут, бургасан ой дундуур урсана.
Түүний өргөн Үүр голын билчир хүртэл 20-70 м түүнээс доош 50-150м юм. Эгийн гол Үүр, Эрин, Тарвагатай зэрэг хэдэн арван гол горхи цутгадгаас томоохон нь Хөвсгөлийн Хивин-залуугийн сарьдагаас эх авч урсах Үүр гол юм.
Түүний өргөн Үүр голын билчир хүртэл 20-70 м түүнээс доош 50-150м юм. Эгийн гол Үүр, Эрин, Тарвагатай зэрэг хэдэн арван гол горхи цутгадгаас томоохон нь Хөвсгөлийн Хивин-залуугийн сарьдагаас эх авч урсах Үүр гол юм.
Дэлгэр мөрөн
Дархадын хотгорын баруунаа орших Улаантайгын өврөөс эх авч урсах энэ голын нийт урт 445 км, усны унал 2200 м бөгөөд 26640 хавт.дөр.км талбайганас усжина. Дэлгэр мөрний эх 3300 м үнэмлэхүй өндөрт оршихын зэрэгцээгээр эртний мөсдөлийн морен бүхий тэвшин хөндий дундуур урсана.
Голын гульдирал эхэндээ 25-40 м, адагруугаа 50-100 м өргөн бөгөөд усны гүн 0,5-2,5 м, урсгалын хурд 0,2-2 м/сек-иийн хооронд хэлбэлзэнэ. Дэлгэр мөрөнд том жижиг олон гол горхи цутгадгаас нилээд томоохон нь дунд Тарис /75 км/, Бэлтэс / 92 км/, Бүгсэйн гол /110 км/ болно.
Голын гульдирал эхэндээ 25-40 м, адагруугаа 50-100 м өргөн бөгөөд усны гүн 0,5-2,5 м, урсгалын хурд 0,2-2 м/сек-иийн хооронд хэлбэлзэнэ. Дэлгэр мөрөнд том жижиг олон гол горхи цутгадгаас нилээд томоохон нь дунд Тарис /75 км/, Бэлтэс / 92 км/, Бүгсэйн гол /110 км/ болно.
Үүр гол
Үүр гол Хөвсгөлийн Хивин-залуугийн сарьдагаас эх авч урсана. Үүр голын урт 331 км, талбай 12300 хавт.дөр.км бөгөөд голын үндсэн тэжээл нь бороо цасны ус юм.